Η  Πολιτεία της  Λευτεριάς
Ένα ταξίδι Αλήθειας στα άδυτα του νου
με προορισμό την εσωτερική Ελευθερία.

Η Νάνσυ Δανέλη μιλάει για την Πολιτεία της Λευτεριάς
του Θεμιστοκλή Λυκιαρδόπουλου

Νάνσυ ΔανέληΣτο βιβλίο «Η πολιτεία της λευτεριάς» ο συγγραφέας εξ αρχής δηλώνει ότι δεν είναι παρά ένας αναζητητής της αλήθειας. Αναζητάει τον τρόπο ν΄ απαλλαγεί από φόβους, αδυναμίες, εμμονές. Υπάρχει τρόπος; Σ΄ αυτό το ερώτημα μια πρώτη απάντηση θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα ερώτημα. Το ίδιο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο; Στο ίδιο πρόβλημα γίνονται όλοι το ίδιο δυστυχείς, στην ίδια ένταση, με την ίδια διάρκεια; Για άλλους το πρόβλημα είναι μια συμφορά, για άλλους είναι μια δυσκολία, για άλλους μια πρόκληση για επίλυσή του. Η ζωή είναι ωραία, αλλά ποιος έζησε ποτέ χωρίς προβλήματα; Το θέμα είναι να βρούμε τρόπους να τα διαχειριζόμαστε καλλίτερα. Το θέμα είναι να μη μας διαχειρίζονται τα προβλήματα. Αυτός είναι ο σκοπός του συγγραφέα, να ορίζει ο ίδιος την ευτυχία του. Αυτό είναι το θέμα του βιβλίου. Μας δείχνει ένα δρόμο.

Το κάνει με ταπεινότητα. Δηλώνει ότι δεν κατέχει την αναμφισβήτητη αλήθεια, ότι δεν έχει φτάσει στο τέλος του δρόμου, ότι δεν γνωρίζει καν αν έχει τέλος αυτός ο δρόμος. Παρουσιάζει το δικό του οδοιπορικό και τους τρόπους που ο ίδιος βρήκε, για να διαχειρίζεται και να μεταλλάσσει τις αγωνίες σε κατανόηση, εγκαρτέρηση, συμπόνια, χαρά. Σε μια εποχή που δεν είναι λίγοι οι συγγραφείς που ονομάζουν τους εαυτούς τους Δασκάλους της ανθρωπότητας, ο Θ. Λυκιαρδόπουλος σπεύδει να δηλώσει ότι δεν είναι Δάσκαλος και ότι δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Προτρέπει τον αναγνώστη που διψάει για την απόλυτη αλήθεια να την αναζητήσει στους φωτισμένους Δασκάλους. Κι όσο για αυτά που θα διαβάσει στο δικό του το βιβλίο τον προτρέπει να μην πιστέψει τίποτα, αν δεν ρωτήσει πρώτα τη δική του εσωτερική φωνή. Προτού βυθιστεί στο διάβασμα του βιβλίου του, ο αναγνώστης νιώθει την αφοπλιστική ειλικρίνεια, την εντιμότητα και τη σεμνότητα του συγγραφέα.

Ο συγγραφέας είναι μόνο ένας αναζητητής της αλήθειας, όπως θα μπορούσε να είναι ο καθένας από μας, που αναζητάει την ευτυχία, τη λύτρωση. Όπως είναι τελικά ο καθένας μας, είτε το γνωρίζει, είτε όχι. Επειδή ο καθένας μας αναζητάει την ευτυχία, με χίλιους τρόπους, μέσα από λάθη και πόνο. Τότε πού έγκειται η διαφορά και γιατί ένα ακόμα βιβλίο; Η διαφορά είναι ότι ο συγγραφέας γνωρίζει ότι αναζητά την αλήθεια και συνειδητά βαδίζει το δρόμο που οδηγεί προς αυτήν. Η διαφορά είναι ότι ο συγγραφέας παρατηρεί την ίδια στιγμή ό,τι ζει, ό,τι αισθάνεται, ό,τι σκέφτεται και καταγράφει την αυτοπαρατήρησή του.

Γράφει ένα «μυθιστόρημα», στο οποίο μύθος είναι η ζωή του, όχι ως μια αλληλουχία γεγονότων, με πλοκή εξωτερική, με αρχή, μέση και τέλος, αλλά η ζωή του, όπως την αισθάνεται και όπως την προσλαμβάνει με τη σκέψη του, η ζωή του, καθώς παρατηρεί τις διεργασίες του νου του. Είναι η αυτοβιογραφία του νου του. Είναι η αποκάλυψη της σχέσης και του διαλόγου που δημιουργείται ανάμεσα στο νου του και στον εσωτερικό παρατηρητή που ο ίδιος συνειδητά έχει εγκαταστήσει μέσα του. Είναι η αφήγηση της συνειδητότητας. Είναι η εξιστόρηση ενός εσωτερικού ταξιδιού με προορισμό την πολιτεία της λευτεριάς. Πού να βρίσκεται αυτή η πολιτεία; Άραγε να υπάρχει και τι είδους ελευθερία μας υπόσχεται; Ελευθερία από ποιον; Από κάποιον εξωτερικό εχθρό;

Ο συγγραφέας είναι ο καπετάνιος του πλοίου που ταξιδεύει με προορισμό την πολιτεία της απελευθέρωσης από τα δεσμά του νου, την πολιτεία εκείνη που ο νους από δυνάστης γίνεται υπηρέτης του ανθρώπου. Δεν είναι εύκολο το ταξίδι, δεν είναι προβλέψιμο, χωρίς ανατροπές. Περνάει μέσα από θύελλες και μπουρίνια, αλλά είναι συναρπαστικό. Γιατί μόνο ταξιδεύοντας ανακαλύπτει κανείς νέους τόπους. Μόνο ταξιδεύοντας δεν αφήνεται να σαπίζει στα βρόμικα νερά κάποιου λιμανιού δεμένος με μια σκουριασμένη άγκυρα. Και ταξιδεύοντας ο καπετάνιος καταγράφει την πορεία, κρατάει εσωτερικό ημερολόγιο, με αυτοπαρατήρηση βήμα-βήμα, από τη δυστυχία στη λύτρωση πόντο-πόντο.

Κι ύστερα αυτό το παράξενο ημερολόγιο, το γεμάτο συναισθήματα και σκέψεις έρχεται να το μοιραστεί μαζί μας. Μια κατάθεση ψυχής, με απόλυτη ειλικρίνεια, μια εξομολόγηση εκ βαθέων μοιρασμένη όχι με τον ψυχαναλυτή του, όχι με τον πνευματικό του, όχι με το φίλο του, αλλά με τον κάθε άνθρωπο που διαβάζοντάς τη θα νιώσει πόσο κοινή είναι η πορεία της ανθρωπότητας, πόσο κοινά είναι όσα μας βασανίζουν. Μέσα από το διάβασμα του βιβλίου ο αναγνώστης ενώνεται με το συγγραφέα, υπερβαίνει όλα όσα φανταζόταν πως μας χωρίζουν, πέρα από τάξεις και φυλές και φύλα, ο συγγραφέας και ο αναγνώστης γίνονται ένας άνθρωπος που βαδίζει το δρόμο από τον πόνο στη λύτρωση. Η υπέρβαση επέρχεται στον αναγνώστη, επειδή ο συγγραφέας υπερβαίνει πρώτος το εγώ του. Επειδή υπερβαίνει το φόβο της έκθεσης.

Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει δύο ήρωες, έναν Δάσκαλο κι έναν μαθητή και να εξιστορήσει σε τρίτο πρόσωπο. Αλλά προτιμάει το δύσκολο δρόμο. Το πρώτο πρόσωπο. Την ομολογία των αδυναμιών του. Την αντιμετώπιση κατά πρόσωπο της πιθανής απόρριψης, την αποκάλυψη κάθε σκοτεινής γωνιάς του νου του. Βγάζοντας να στεγνώσει στο φως όλο το σκοτάδι του κάνει ένα ακόμα πέρασμα στην ελευθερία με την ίδια την έκδοση του βιβλίου του, με το μοίρασμά του με τον κάθε αναγνώστη. Ξέροντας πως θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία, όπως είχε πει ο Κάλβος κι όπως όχι τυχαία το παραθέτει ο συγγραφέας στο εσώφυλλο του βιβλίου του, τολμάει όχι μόνο να παρατηρεί το νου του και ν΄ αναζητεί τη ρότα της ευτυχίας, αλλά και να μοιραστεί τον ίδιο του τον εαυτό μαζί μας. Και δεν δείχνει μόνο τόλμη αλλά και αρετή, αφού δεν ζητάει για τον εαυτό του τίτλους, αφού απ΄ την αρχή δηλώνει με σεμνότητα πως δεν είναι Δάσκαλος, αντίθετα αναφέρεται συχνά στο Δάσκαλό του που του έδειξε το δρόμο.

Το βιβλίο αυτό δεν διαβάζεται με μία ανάγνωση. Μπορεί να αποτελέσει μια πυξίδα σ΄ όποιον θελήσει να αναζητήσει την πολιτεία της λευτεριάς. Μπορεί να γίνει μια ενθύμηση παρηγορητική σ΄ εκείνον που υποφέρει. Αρκεί να θυμάται την ώρα που βυθίζεται στον πόνο την ομολογία του συγγραφέα πως αν ένας άλλοτε τόσο δυστυχισμένος όσο ο ίδιος μπορεί τώρα να ευτυχεί, τότε ο καθένας μας μπορεί.

Ζούμε σε καιρούς δύσκολους, ιδιαίτερα τώρα, ιδιαίτερα στη χώρα μας. Ανασφάλεια, οικονομική κρίση, ανεργία, κρίση αξιών, οργή, άγχος, κατάθλιψη, αυτοκτονίες. Τι απομένει, όταν όλα έχουν καταρρεύσει; Τι απομένει στον νέο που λαχταράει να βρει δουλειά, να επιβιώσει μόνος του, αλλά και να δημιουργήσει, να κάνει όνειρα, οικογένεια; Τι απομένει στον πατέρα που αδυνατεί να βοηθήσει τα παιδιά του και τι στον συνταξιούχο, που μετά από έναν αγώνα μιας ζωής, αισθάνεται αδικαίωτος;

Μέσα σ΄ αυτό το τοπίο της ομίχλης έρχεται ο συγγραφέας και μας δείχνει ένα δρόμο. Το δικό του δρόμο. Μας δείχνει πως η λύτρωση είναι η στροφή προς τα μέσα. Είναι το ταξίδι προς μια πολιτεία με εσωτερική ελευθερία, είναι η αναζήτηση του πυρήνα της Ύπαρξής μας, είναι η δόμηση του Εαυτού, που θα μας κρατήσει όρθιους. Είναι αυτό που τόσο θαυμαστά είχε πει ο Διονύσιος Σολωμός «Χαρές και πλούτη κι αν χαθούν και τα βασίλεια κι όλα, τίποτα δεν είναι, σαν στητή μένει η ψυχή κι ολόρθη».

Μόνο που για να μένει η ψυχή στητή κι ολόρθη δεν φτάνει το πείσμα, δεν φτάνει μόνο να σφίξεις τα δόντια.

Χρειάζεται εργασία εσωτερική, χρειάζεται η απόφαση να ξεκινήσει κανείς το ταξίδι για την πολιτεία της λευτεριάς. Ο συγγραφέας έχει ξεκινήσει από καιρό. Δεν ξέρει αν το ταξίδι αυτό έχει τέλος. Ξέρει πως το ίδιο το ταξίδι είναι που κάνει τη ζωή του ουσιαστική, κι αυτή τη γνώση τη λυτρωτική έρχεται να μοιραστεί μαζί μας.

Νάνσυ Δανέλη
ποιήτρια

Μοιράσου το στα social media